CÁC MỐI PHÚC LÀ TIN MỪNG

Phụng vụ muốn nói gì với chúng ta khi công bố các mối phúc (Mt 5,1-12a) trong ngày lễ các Thánh Nam Nữ ? Một lời hứa phần thưởng mai hậu? Một chương trình hành động để nên thánh? Một bảng liệt kê các quy tắc hành xử? Hay một tin mừng về những gì Thiên Chúa thực hiện cho chúng ta? Nói cách khác, các mối phúc là Lề Luật hay là Tin Mừng?

Các mối phúc đều được công bố theo cùng một cấu trúc gồm ba phần : (1) lời tuyên phúc (‘Phúc thay’), (2) người được tuyên là có phúc (‘người có tinh thần nghèo khó’...), và (3) nền tảng của mối phúc (‘vì Nước Trời là của họ’...). Chúng ta chỉ có thể hiểu đúng các mối phúc nếu xuất phát từ phần cuối cùng của mỗi mối phúc, tức là phần, do vai trò cú pháp của nó, làm nền tảng cho tất cả những gì được nói ở hai phần trước. Phần cuối cùng của các mối phúc hướng cái nhìn của chúng ta về sự viên mãn của những hành động cứu độ của chính Thiên Chúa, về tương lai và sự hoàn thành mà con người tự mình sẽ không thể mơ tưởng và càng không dám chờ đợi.

Trước hết, chính những hành động của Thiên Chúa, được nói đến trong phần thứ ba của mỗi mối phúc, đã tạo nên một tin vui đích thật, một lời công bố về niềm hoan lạc khôn tả. Nối phần thứ ba của các mối phúc lại với nhau, chúng ta sẽ có một sứ điệp hết sức đặc biệt.

Chính Thiên Chúa toàn năng là vua và mục tử của bạn (= Nước Trời là của bạn). Chính Thiên Chúa, Cha của bạn, đã dành cho bạn, như một gia nghiệp quý báu, đất, tức là không gian sống sung túc và an hoà (= bạn sẽ được đất làm cơ nghiệp). Chính Thiên Chúa sẽ an ủi bạn, sẽ thay đổi một cách dứt khoát số phận đau khổ của bạn bằng sự sống hoan lạc (= bạn sẽ được an ủi). Chính Thiên Chúa sẽ cho bạn thoả chí toại lòng, sẽ bảo đảm cho bạn một cuộc sống viên mãn (= bạn sẽ được no đầy). Chính Thiên Chúa sẽ thương xót bạn, sẽ tha thứ mọi lỗi lầm của bạn (= bạn sẽ được thương xót). Chính Thiên Chúa sẽ ra khỏi sự hiện diện kín ẩn của Người và sẽ đến trực tiếp gặp gỡ bạn trong một cuộc gặp gỡ thiết thân (= bạn sẽ thấy Thiên Chúa). Chính Thiên Chúa sẽ nhận bạn làm con của Người, sẽ đưa bạn về sống trong gia đình của Người (= bạn sẽ được gọi là con Thiên Chúa). Chính Thiên Chúa toàn năng là vua và mục tử của bạn (= Nước Trời là của bạn).

Chắc chắn chúng ta sẽ chưa thể hiểu hết được ý nghĩa lớn lao của sứ điệp vĩ đại này. Nhưng các Thánh Nam Nữ đang thực sự được vui hưởng những hành động đó của Thiên Chúa. Chính hành động của Thiên Chúa là nền tảng của niềm hạnh phúc thật sự và vô biên của các thánh. Niềm hạnh phúc của các thánh không hệ tại ở những gì các ngài đã thực hiện, mà hệ tại ở sự viên mãn của những hành động cứu độ mà Thiên Chúa thực hiện cho các ngài. Thiên đàng không phải là nơi gặm nhấm các thành quả mình đã làm được, nhưng là đón nhận sự viên mãn mà Thiên Chúa thực hiện, sự viên mãn mà con người tự mình sẽ không thể mơ tưởng và càng không dám chờ đợi.

Phần thứ hai của các mối phúc nêu lên những quy luật hành xử giúp con người chuẩn bị đón nhận hành động cứu độ của Thiên Chúa : khó nghèo, hiền lành, sầu khổ, khao khát sự công chính, xót thương người thân cận, tinh sạch trong tâm hồn, xây dựng hoà bình, chịu bách hại vì sống công chính... Phần này cho chúng ta thấy rõ, rằng hành động cứu độ của Thiên Chúa sẽ không đạt hiệu quả mà không có phần của con người hay thậm chí chống lại con người. Vì chưng, thái độ và cách hành xử của con người có vai trò quan trọng đối với ơn cứu độ của chính họ. Nhưng các thái độ và hành động của người có phúc thật sẽ không thể độc lập khỏi hành động của Thiên Chúa. Điều này cũng có nghĩa là chính lời loan báo về hành động cứu độ của Thiên Chúa mới là thành tố chủ chốt trong lời công bố các mối phúc của Chúa Giêsu mà chúng ta đọc hôm nay.

Chúng ta hãy quay lại một chút với cấu trúc của các mối phúc. Có thể thấy ngay rằng phần thứ ba, được bắt đầu bằng chữ ‘bởi vì’ (‘hôti’), là phần trình bày nguyên nhân của phần thứ nhất (‘phúc thay’) : người ta được công bố là có phúc bởi vì Thiên Chúa an ủi họ, bởi vì Thiên Chúa xót thương họ, bởi vì Thiên Chúa cho họ no thoả... Chắc chắn phần thứ ba có vai trò chỉ ra nguyên do của niềm hạnh phúc được công bố ở phần thứ nhất. Tuy nhiên, xem ra phần thứ ba này cũng còn có liên hệ về mặt chức năng với phần thứ hai của các mối phúc nữa. Tức là chữ ‘hôti’ (bởi vì) quy chiếu về cả hai phần đi trước.

Hành động của Thiên Chúa (được nói đến ở phần thứ ba của các mối phúc) chính là nền tảng và điều kiện làm nên giá trị cho các thái độ và hành động của con người (được nói đến ở phần thứ hai của các mối phúc). Khi bạn đón nhận, trong lòng tin, sứ điệp về Thiên Chúa và về hành động của Người, thì bạn sẽ có khả năng hành động theo cách thức được chỉ dẫn trong các mối phúc :

Bạn có thể hiện hữu với tất cả sự nghèo nàn của phận mình, chứ không phải phủ nhận hay chối từ nó, vì Thiên Chúa toàn năng là vua và là mục tử của bạn (= vì Nước Trời là của bạn). Bạn sẽ có thể hiền lành, không cần phải tự khẳng định mình bằng bạo lực, bởi vì Thiên Chúa đã dành cho bạn một không gian sống an hoà (= vì bạn sẽ được đất làm cơ nghiệp). Bạn sẽ có thể bị những đau khổ trong cuộc đời tấn công mà không trở nên cay đắng nghiệt ngã, vì Thiên Chúa sẽ ủi an bạn (= vì bạn sẽ được an ủi). Bạn sẽ có thể hướng cơn đói và cơn khát của bạn về sự công chính, chứ không phải hoang mang lo lắng về những nhu cầu phàm tục, vì Thiên Chúa sẽ bảo đảm cho bạn một cuộc sống viên mãn (= vì bạn sẽ được no đầy). Bạn sẽ có thể lân tuất và tha thứ cho người khác, chứ không khép kín và khắc nghiệt, vì Thiên Chúa thương xót bạn và tha thứ mọi lỗi lầm của bạn (= vì bạn sẽ được thương xót). Bạn sẽ có thể thuần khiết trong tâm hồn và cuộc sống, hoàn toàn chỉ hướng về một mình Thiên Chúa mà thôi, vì Thiên Chúa sẽ cho bạn được trực tiếp gặp gỡ Người trong một cuộc gặp gỡ thiết thân (= vì bạn sẽ thấy Thiên Chúa). Bạn sẽ có thể dấn thân xây dựng hoà bình mà không sợ những hệ luỵ bi thảm của cuộc dấn thân ấy, vì Thiên Chúa sẽ đưa bạn về sống trong gia đình của Người (= vì bạn sẽ được gọi là con Thiên Chúa). Bạn có thể chịu sỉ vả, bách hại, vu khống, thậm chí bị giết, chứ không đầu hàng trước những sức ép để cứu mình, vì Thiên Chúa toàn năng là vua và mục tử của bạn (= vì Nước Trời là của bạn).

Rõ ràng là không thể đưa ra một danh sách những quy tắc sống mà không tuỳ thuộc vào lời công bố về hành động của Thiên Chúa. Nói cách khác, các mối phúc trước hết không phải là một chương trình hành động để nên thánh hay một bảng liệt kê các quy tắc hành xử, mà là một tin mừng về những gì Thiên Chúa thực hiện cho chúng ta. Sở dĩ các thánh đã có thể thực hiện được những nhân đức anh hùng, đó là vì các ngài đã đón nhận tin mừng về những gì Thiên Chúa thực hiện cho chúng ta. Đời sống thánh thiện của các thánh cũng là lời công bố chính tin mừng đó. Mừng lễ các Thánh Nam Nữ là cao rao những huân công mà Thiên Chúa thực hiện nơi các ngài. Chính Thiên Chúa và hành động của Người mới là nền tảng cho hạnh phúc và cho cuộc sống thánh thiện của mọi vị thánh.

***

Trong ngày lễ các thánh hôm nay, lắng nghe Chúa Giêsu, qua miệng Hội Thánh, công bố các mối phúc thật, chúng ta được mời gọi :

(1) ý thức rằng nền tảng của đời sống và của niềm hạnh phúc vô biên thật sự của các thánh là chính Thiên Chúa và hành động của Người ;

(2) đón nhận Tin Mừng về Thiên Chúa và hành động cứu độ của Người làm nền tảng cho những khát vọng, cho những chọn lựa, cho những quyết định và cho những hành xử cụ thể của mình trong cuộc sống hàng ngày ;

(3) dùng chính cuộc sống mình mà công bố Tin Mừng về Thiên Chúa và hành động của Ngài cho thế giới hôm nay, để tất cả mọi người đều được hưởng hạnh phúc chân thật, vô biên và vĩnh hằng.

Lm. Giuse Nguyễn Thể Hiện, DCCT

Posted in: SỐNG LỜI CHÚA